(Heemkundekring Rosmalen/Ons Rosmalen)
Door: Ronald van Grinsven & Antoinette van Grinsven – Raijmakers
Balkenbrij de een vind het lekker de ander vies…
November slachtmaand, de periode dat Balkenbrij van oudsher werd gemaakt.
Niet zo verwonderlijk gezien Balkenbrij gemaakt van “resten” van de slacht, niet meer echt voorkomt. Is het maken van Balkenbrij in steeds mindere mate iets wat bereid wordt in het “huishouden”. In 1891 was men al bang dat de “huisvrouw” het ging verleren om het overheerlijk recept te maken. De benaming van het recept is waarschijnlijk ontstaan uit de woorden (gebalchte) balk in het oud-Nederlands duidde men hier ook een buik mee aan, de brij was het mengsels van allerlei “slacht” afval en zo ontstond “Balkenbrij”.
Er is geen echt eenduidig recept voor deze “brij”. Kijkt men naar Gelderland dan verwerkte men er krenten in, gaan we naar Limburg daar was bloed meer aanwezig. Ik denk dat elke “oma” zelf wel een soort en/of geheim recept heeft, rommelkruiden, anijs, suiker etc. De Balkenbrij gebakken in echte roomboter met bruine bastaard suiker schijnt toch wel goddelijk te smaken. Het eten van balkenbrij was in oude tijden vooral een oost- en zuid Nederlands gebeuren, maar ook in delen van Duitsland en België is deze “brij” bekend.
Ik maakte als kind al vroeg kennis met deze “brij”. Onze buurvrouw “tante” Riet was vaak in de wintermaanden in de keuken te vinden om deze “brij” te produceren. Steeds in een hete “brij” roerend en als de brij was “uitgehard” werd het op een diep bord gelegd. Als kind mocht ik vaak het bord dan ophalen met het heerlijke mengsel, dat innig werd beschermt door een theedoek. Huppelend door het gangetje tussen de coniferen die onze opritten scheiden, vlug naar huis en ons ma trots het gevulde bord laten zien. Die je vervolgens naar de kelder stuurde om het bord daar neer te zetten. “Krijgen we dat vanavond niet, ma?” Ze vertelde me geduldig dat deze “brij” moest rijpen. Geduldig wachten tot dat je de reuk van de balkenbrij, je neus strelend binnenlokte. En daar was hij dan. Heerlijk gebakken plakken, rozeachtig van binnen en bruinachtig van buiten. De brij van tante “Riet” lag smachtend te wachten om mijn hongerig maagje te vullen. We aten zoveel van die plakken tot dat we niet meer konden.
Ik heb veel diverse “Balkenbrij” gegeten en steeds als ik het eet of zie liggen denk ik aan “tante” Riet. Hoewel de andere “soorten” ook lekker kunnen zijn. Niks kan tegen de balkenbrij van “tante” Riet op, niet alleen de smaak maar ook het jeugdsentiment wat ze mij hier mee onbewust heeft meegegeven, iets om dankbaar voor te zijn…..
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.