Het is zonder meer de oudste vereniging in Rosmalen: Het gilde Sint Catharina – Sint Joris.

Dacht men voorheen dat de oprichtingsdatum rond 1554 lag, nader onderzoek heeft uitgewezen, dat er omstreeks 1500 al sprake was van dit Rosmalens gilde.

Na uitgebreid onderzoek door Prof. Dr. A. Koldeweij, verbonden aan de Katholieke Universiteit van Nijmegen en zilverkenner bij uitstek, heeft opgeleverd dat op de gildevogel geen jaartal staat, maar dat de vorm, afbeelding, het meesterteken en het boompje op de gildevogel, bevestigen dat die vogel in de stad ‘s-Hertogenbosch. Het ontbreken van het jaartal is voor Koldeweij een bevestiging dat de gildevogel vóór het jaar 1503 is gemaakt.

Het Rosmalens gilde St. Catharina, in de 19e eeuw, ergens tussen 1818 en 1824, gefuseerd met het gilde St. Joris uit Rosmalen en heeft een indrukwekkende historie. Het schitterende oude gildezilver is daar het zichtbare bewijs van. Helaas gingen in de jaren 1930 alle belangrijke papieren bij een brand verloren.

In 1884 schoot Wilhelmus Rovers, landbouwer, zich nog tot koning van het St. Catharinagilde. Daarna werd het stil, erg stil. Einde 19e eeuw was het gilde min of meer ingeslapen. Het bestond nog wel, maar daar was dan ook alles mee gezegd.

Omstreeks 1921 werd het gilde nieuw leven ingeblazen. Dat had alles te maken met het zilveren huwelijksfeest van notaris J.H.J. van de Mortel in Rosmalen. De schutterij werd toen verzocht de optocht mee op te luisteren. Daaraan werd gehoor gegeven en er werd tegelijk een nieuwe start gemaakt. De statuten en het huishoudelijk regelement zijn van 7 november 1925.De regels zijn uiteraard in de loop der jaren aangepast aan de moderne tijd. Het gilde, voorheen een vereniging van louter en alleen mannen, is sinds 2000 ook opengesteld voor vrouwen. Volgens het reglement van 1925 zal het koningsschieten om de vier jaar plaatsvinden. Van de nieuwe koning word verwacht, dat hij trakteert en een zilveren koningsschild schenkt, dat geheel naar eigen keuze gemaakt kan worden. In 1964 vond de inhuldiging plaats van de tweede keizer in de geschiedenis van het gilde. In 2022 is het reglement veranderd en word het Koningsschieten om de 2 jaar gehouden. En neemt de Koning geen zitting meer in de Overheid (Bestuur).

Het oudste koningszilver dateert van 1563, waarop Dierick Hanrick Wonders als koning genoemd wordt van het St. Catharina gilde. Het koningsvest met alle koningsschilden is dan ook van grote waarde gezien de informatie dat er op te vinden is. De huidige Koning is Patricia Heerkens- Steenbakkers en is de eerste vrouwelijke Koning van ons Gilde.

De overheid van het gilde bestaat uit: De Hoofdman (voorzitter) François van Hirtum,               dekenschrijver (secretaris) Frans van Hirtum, dekenrentmeester (penningmeester) Andre Colijn, Deken Jolanda Steenbakkers en Deken Toon den Ridder .

De Hoofdman van het gilde kwam drie generaties lang uit de familie van Helvoirt: Dorus van Helvoirt: 1925 t/m 1969. Martien van Helvoirt:  1969 t/m 1991. Henk van Helvoirt: 1991 t/m 2018  François van Hirtum 2018 tot heden.

Gildekringen

In 1926 is de gildekring “Hoge Schuts” opgericht door 3 gildes, Berlicum, Dinther en Rosmalen. Tegenwoordig bestaat de kring uit 13 gildes. Rosmalen heeft tot nu toe 11 maal de Gildedag van Gildenkring “Hoge Schuts” georganiseerd.                                                                                                                                                        In 1935 is gildekring “Maasland” opgericht, deze kring bestaat heden uit ongeveer 46 gildes. Rosmalen organiseerde 3 maal de grote Gildedag, in 1954 op het terrein van v.v. OJC, toen gevestigd aan de Nieuwendijk, op deze dag ontving het gilde de erepenning van de Provincie Noord-Brabant.  In 1979 Op het terrein van Manege “de Roshoeve” gelegen aan de Striensestraat. In 2004 vierde het gilde haar 500 jarige bestaan, dit werd gevierd met het organiseren van de Gildedag van Kring Maasland, hierbij waren vele gilden aanwezig en trok er een bonte stoet door Rosmalen richting sportpark “De Hoef” al waar de wedstrijd plaatsvonden. Tijdens dit jubileum werden ook de nieuwe gildekostuums van het gilde gepresenteerd.